Μπάτλερ, Σάμουελ

(Samuel Butler, Λάνγκα, Νότιγχαμσαϊρ 1835 – Λονδίνο 1902). Άγγλος συγγραφέας. Γιος αγγλικανού πάστορα, αρνήθηκε να συνεχίσει τη σταδιοδρομία του πατέρα του, την οποία είχε αρχίσει, και πήγε στη Ν. Ζηλανδία όπου έκανε τον κτηνοτρόφο. Το 1864 γύρισε στη Μ. Βρετανία και από τότε αφιερώθηκε αποκλειστικά στη λογοτεχνία. Ορθολογιστής κριτικός, όλο το έργο του χαρακτηρίζεται από κριτικό ορθολογισμό και καταλήγει σε μια σκληρή σάτιρα της θρησκείας, της ηθικής και της επιστήμης (οπαδός του Δαρβίνου, διακωμωδούσε τον δαρβινισμό) της βικτοριανής εποχής. Όμως ο Μουρ και ο Σουίφτ, έτσι και ο Μ. καταφεύγει στο Έριουχον, ή από την άλλη μεριά του λόφου (Erewhon, or over the Range, 1872), στη μορφή του φανταστικού μυθιστορήματος, για να γελοιοποιήσει την παθητική και αυτοϊκανοποιημένη αισιοδοξία του συγχρόνου του κόσμου. Εκτός από έργα κριτικής και φιλοσοφικές μελέτες, δημοσίευσε ταξιδιωτικά βιβλία, όπως είναι οι ενδιαφέρουσες εντυπώσεις του από την Ιταλία στο Άλπεις και εκκλησίες του Πεδεμόντιου και του Τικίνου (1881). Ασχολήθηκε αρκετά με τα ομηρικά προβλήματα, όπως μαρτυρούν οι μεταφράσεις του – σε πεζό λόγο – της Ιλιάδας και της Οδύσσειας και η μελέτη του Το χιούμορ του Ομήρου και άλλα δοκίμια (1913, που εκδόθηκε μετά τον θάνατό του). Ωστόσο, το καλύτερο βιβλίο του Μ. είναι ίσως το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα Ο δρόμος κάθε σάρκας, που δημοσιεύτηκε κι αυτό μετά τον θάνατό του (1903), αν και είχε αρχίσει να το γράφει από το 1872. Στο βιβλίο αυτό, που μπορεί να θεωρηθεί ως το μόνο πραγματικό μυθιστόρημα του, ο Μ. επιτίθεται με άγρια σάτιρα κατά του εκκλησιαστικού κόσμου μέσα στον oποίο ανατράφηκε. Πρόδρομος του νεώτερου αγγλικού μυθιστορήματος, αποτελεί ασφαλώς με την αυστηρή, ευφυέστατη και βίαιη κριτική του, ένα σημείο ρήξης με τη βικτοριανή εποχή, επηρεάζοντας, ανάμεσα σε άλλους, ακόμα και τον Μπέρναρ Σο.